Osmanlı'dan Fransız'a devir teslim meydanı : Sidi Fredj

Kiraladığımız araç Başkent'ten Oran'a dönerken 17 senelik jandarma hizmeti sonunda emekli olmuş 35 yaşındaki şoförümüzden bize tarihi-turistik bir yer gezdirmesini istedik. Mıntıkasında 7 yıl boyunca görev yaptığı Sidi Fredj isimli yarım adayı sayesinde tanıma fırsatımız oldu. 

Günümüzde hususi tekneler için yat limanı olarak kullanılan ve denize açılmak isteyenlerin tekne kiralayabilecekleri bu irili ufaklı koylar thalasso thérapie (deniz terapisi) otelleri ve plajlarıyla meşhur olduğu gibi Cezayir ve Osmanlı tarihi için de bir dönemin değiştiği noktadır.

Kartacalılar'ın 714 sene, Romalılar'ın 584 sene, Vandallar'ın 100 sene, Bizans'ın 112 sene, Araplar'ın 865 sene, Türklerin 315 sene, Fransızlar'ın 132 sene hüküm sürdükleri bu topraklar pek çok savaşa sahne olmuş. Fransızlar'ın hikayesi 1830 yılının 14 Haziran günü başlıyor; 1962 yılına kadar devam ediyor.

 13 Haziran 1830 gecesi Fransız donanması 100 savaş gemisi ve 400 civarında yolcu ve çıkarma gemisi ile Sidi Fredj kıyılarına yanaşıyor. Aylarca Fransız gazetelerinde bu sahillerden Cezayir'e çıkarma yapılacağı yazılmasına rağmen Cezayir Beyi Hüseyin Dey bunun bir aldatma olduğunu düşünüp tahkimatını başka noktalara kaydırıyor. Fransa tarihine baktığımızda 1830 yılında aynı tarihlerde Kral Charles X tarafından basının sansürlenmesi adına çıkarılan düzenlemeler ve 27-28-29 Temmuz'da bundan dolayı rejime karşı yapılan ayaklanmalar manidar görünüyor... Gemilerin Sidi Fredj'e yaklaşmasını haber aldığında Osmanlı tarafının tepkisi donanmayı denizde serbest bırakıp işi kara savaşına ertelemek oluyor.

Sahildeki Osmanlı bataryalarını top ateşine tutan Fransız gemileri buradaki Türk ve Arap askerlerini en baştan bozguna uğratıyor. Gün ağarması ile 14 Haziran günü Sidi Fredj sahillerinden karaya ayak basıyorlar; istihkamlarını kuruyorlar. Takip eden 5 gün boyunca Hüseyin Dey diğer beyliklerden topladığı askerlerle Fransızlara karşı savaşıyor fakat ordunun sefere hazırlıksız yakalanması sonucu Osmanlı tarafı ağır bir yenilgi alıyor; ordu dağılıyor. 19 Haziran günü Başkent'e giren Fransız birlikleri de ancak 132 yıl sonra geri çekiliyor..

Fransız Cezayir'i döneminde Sidi Fredj koylar halindeki plajları ve şehirden 30 km uzakta olmasıyla güzel bir sayfiyelik haline geliyor. 1970'lerde ise bu alanın bir kısmına thalasso thérapie denilen mineral açısından zengin deniz suyunun 34-36 derecelere kadar ısıtılıp sağlık amaçlı kullanımını sağlayan oteller inşa ediliyor. Bunun haricinde bölgeye yeni ve daha büyük otellerin inşa edildiğine de biz yerinde şahit olduk.

Cezayir'in Osmanlı'nın elinden Fransızlar'a 5 günde gittiğini kabul etmek zor oluyor. Bu cennet köşesinin her daim barış içinde kalması temennisi ile..